Gespoten PURschuim is wereldwijd een veelgebruikt en veelzijdig isolatiemateriaal dat we in Nederland dagelijks inzetten voor diverse doeleinden. Zo helpt isolatie met polyurethaanschuim (PURschuim) om woningen warm te houden in de winter en koel in de zomer. Omdat je het schuim direct spuit in gaten en scheuren en op andere oppervlakken die bijdragen aan warmteverlies, isoleert het materiaal en verhoogt het de luchtdichtheid. Dat maakt isoleren met polyurethaanschuim tot een van de meest efficiënte en gemakkelijkste manieren om een woning warm, comfortabel en klimaatbestendig te maken, zowel bij renovatie als bij nieuwbouw. PURschuim passen we in Nederland al rum dertig jaar toe in honderdduizenden kruipruimtes. Onderzoek wijst uit dat isolatie met polyurethaanschuim bij correcte en deskundige toepassing geen gevaar oplevert voor mens, dier of milieu.
Polyurethaanisolatie ontstaat dankzij de chemische reactie van twee componenten: PMDI en polyol. Binnen enkele minuten nadat je deze stoffen samenvoegt en mengt is het eindproduct (polyurethaanschuim) een feit. Gespoten PURschuim maakt het mogelijk om ruimtes naadloos te isoleren. Ook is gespoten PURschuim zeer vochtbestendig. Daardoor hoort het tot de meest efficiënte en gemakkelijkste materialen om warmtetransport tegen te gaan via vloeren in woningen en gebouwen en zo energiezuiniger te maken.
Meer informatie over gespoten PURschuim en isolatie? Bezoek de website van de NVPU.
Thermische-isolatieproducten spelen een belangrijke rol bij het verminderen van de energievraag van nieuwe en bestaande gebouwen. Meer dan veertig procent van alle energie in de Europese Unie gebruiken we in gebouwen. Ook zijn gebouwen verantwoordelijk voor 36 procent van de CO₂-uitstoot in de hele EU. De bouw of renovatie tot zeer energiezuinige gebouwen kan dit energiegebruik, en zo ook de uitstoot van broeikasgassen zoals CO₂, flink verminderen. Voor een bestaande woning is het vaak goed mogelijk om al zeker twee stappen te maken op de zogeheten energieladder (met een energielabel G oplopend tot A++). Hierdoor dalen de vaste energiekosten: de investering verdien je vaak in drie tot vijf jaar terug.
Onderzoek bewijst dat isoleren met gespoten PURschuim ruim honderd keer meer energie bespaart dan het heeft gekost om dit materiaal te maken.
Ook gebruiken we in Nederland vaak gespoten PURschuim om vloeren te isoleren. Dit geeft een belangrijke bijdrage aan de totale energiebesparing van een woning. Bij een aanwezige kruipruimte is het mogelijk om de vloer met gespoten PURschuim (na) te isoleren. Dit lukt ook bij een natte kruipruimte. In dit geval beschermt het gespoten PURschuim gelijk tegen optrekkend vocht. Naast het isoleren van vloeren gebruiken we gespoten PURschuim in spuitbussen vaak om kieren te dichten. En zo tocht te voorkomen bij ramen, deuren, vloeren en zolders om een prettig binnenklimaat te creëren. Omdat je gespoten PURschuim ter plekke aanbrengt, kun je het volledig aanpassen aan de afmetingen van de woning. De uitvoering gaat vrij snel. Zo is het isoleren van een complete vloer vaak een kwestie van een paar uur.
Het gaat in alle drie de gevallen om polyurethaanhardschuim, maar het verschil zit in de verwerking. PURschuimgel voor spouwmuurisolatie en verpakt PURschuim (uit een spuitbus) vormen bij verwerking een gelei die relatief traag uithardt. Bij gespoten PURschuim vernevel je het materiaal op het oppervlak waarna het relatief snel uithardt.
Er zijn drie verschillende verpakkingsvormen voor PURschuim:
- 1-componentenschuim in aerosol;
- 2-componentenschuim in aerosol;
- 2-componentenschuim uit gescheiden bussen of vaten met een statische mixer.
PURschuim in een spuitbus is meestal 1-componentenschuim. De verschillende componenten zitten in de juiste verhouding al voorgemengd in de bus. Schud voor de toepassing de bus en meng de componenten, zodat het mengsel altijd correct van samenstelling is. De chemische reactie ontstaat door het contact met vocht (uit de lucht) en de ondergrond, en verloopt relatief traag vergeleken met het gebruik van 2-componentenschuim.
Bij 2-componentenschuim in een spuitbus zit de verharder als tweede component in een minibus gemonteerd. Door de spuitbus te activeren meng je de twee componenten in de bus door te schudden en ontstaat er een drukverschil. De verhouding van het mengsel is zo altijd in orde. De chemische reactie verloopt zonder invloed van luchtvochtigheid en vochtigheid van de ondergrond.
Bij 2-componentenschuim in gescheiden vaten of bussen wordt gebruikgemaakt van een pomp of druk in de vaten. De pompen voor de twee componenten zijn gekoppeld aan de standaard machine-uitvoering. Een vast en gelijk slagvolume zorgt voor de juiste mengverhouding (bij normale bevulling). Het schuim wordt via slangen of leidingen samengevoegd en hardt uit zodra je het aanbrengt.
Hoewel we in de volksmond vaak de term PURschuimgel gebruiken, zie je deze term niet terug in de branche.
Met het 2-componentenschuim in gescheiden vaten of bussen bedoelen we het materiaal dat je toepast bij spouwmuurisolatie. Het materiaal bestaat uit een 2-componentensysteem dat onder hoge temperatuur én druk werkt. De twee componenten worden als vloeistofgelei aangebracht.
PU isolatie bestaat zowel in opencellig als geslotencellig materiaal. Waar plaatmateriaal altijd geslotencellig is, bestaat gespoten PU schuim in zowel opencellig als geslotencellige variant.
Geslotencellig PURschuim wordt gebruikt in vloeren, gevels en daken. De opencellige variant wordt voornamelijk toegepast in spouwmuren. De meeste opencellige producten zijn minder geschikt voor toepassingen in kruipruimtes. Beide uitvoeringen bestaan uit dezelfde hoofdbestanddelen en vallen onder dezelfde veiligheidsvoorschriften. Er zijn twee varianten geslotencellig PURschuim waarbij het verschil zit tussen het type “blaasmiddel”. Dit is de stof die bij het spuiten van PURschuim wordt gebruikt om ervoor te zorgen dat in het uitgeharde PURschuim isolerende bubbeltjes (cellen) zitten. Bij geslotencellig PURschuim is het blaasmiddel HFO of water. Bij opencellig PURschuim is het blaasmiddel altijd water. Specifieke producteigenschappen, zoals isolatiewaarde, gewicht en prijs, bepalen doorgaans welk product wordt geselecteerd.
Waar het materiaal niet te veel mag uitzetten, zoals in een spouw, wordt opencellig schuim gebruikt. Onder de vloer wordt vrijwel altijd geslotencellig materiaal gebruikt.
Het gebruik van gespoten PURschuim is veilig als je het op de juiste wijze en volgens de geldende regels en richtlijnen aanbrengt als vloerisolatie in kruipruimtes. Dit bewijzen ook de onderzoeksresultaten van onderzoeksinstituut TNO (hier te downloaden), de uitkomsten van onderzoek door RPS en het uitgebrachte advies van de Gezondheidsraad.
Het Kennisplatform Gespoten PURschuim adviseert daarom met klem om een gecertificeerd bedrijf in te schakelen bij het aanbrengen van het schuim. Laat altijd schriftelijk bevestigen dat het werk onder certificaat wordt uitgevoerd. Verwerkers van PURschuim in dienst van gecertificeerde bedrijven zijn adequaat opgeleid. Deze bedrijven krijgen pas een certificaat na een toelatingsonderzoek door SKG-IKOB of Insula Certificatie. Inspecteurs zien toe bij het op de juiste wijze aanbrengen van gespoten PURschuim in kruipruimtes.
Al 30 jaar lang gebruiken we in Nederland PURschuim als vloerisolatie. Er zijn al zeker honderdduizenden kruipruimtes mee geïsoleerd. De onafhankelijke en geaccrediteerde certificatieorganisaties SKG-IKOB of Insula Certificatie erkennen de toepassing van PURschuim als vloerisolatie al meer dan twintig jaar.
Ja, er bestaan alternatieve isolatiematerialen (zie bijvoorbeeld de website van Milieu Centraal). Wel is het goed om te weten dat voor het isoleren van gebouwen polyurethaan (PUR) bekendstaat als het product met de hoogste isolatiewaarde. Ook geeft het extra voordelen vergeleken met alternatieve isolatieproducten. Zo is het materiaal naadloos te verwerken; het dicht alle kieren en laat geen vocht door.
PUR kan ook het verschil maken bij het renoveren van je woning tot een zogeheten ‘passiefhuis’. Passiefhuizen zijn gebouwen die niet meer dan 15 kWh/m² per jaar verbruiken voor ruimteverwarming. Afhankelijk van de dikte van het aangebrachte PURschuim kun je, als de hoogte van je kruipruimte het toelaat, de vloerisolatie met behulp van PUR geschikt laten maken voor de renovatie naar een passiefhuis. De meeste andere isolatiematerialen geven dit voordeel niet.
Het Kennisplatform Gespoten PURschuim is een initiatief van de sector dat informeert en adviseert over de juiste toepassing van gespoten PURschuim in kruipruimtes. Hoewel gespoten PURschuim al dertig jaar als vloerisolatie wordt aangebracht, merken wij dat er de afgelopen jaren in de samenleving vragen en onduidelijkheden zijn ontstaan; onder meer over mogelijke gezondheidsrisico’s als gevolg van gespoten PURschuim. Als sector beschikken wij over veel expertise en daarmee leveren wij graag een bijdrage aan de beantwoording van vragen over deze en andere onderwerpen.
Wij bevorderen de juiste toepassing van gespoten PURschuim in kruipruimtes. Door bijvoorbeeld te zorgen voor getrainde verwerkers en gecertificeerde isolatiebedrijven. Maar ook door extra controle bij het naleven van de richtlijnen en voorschriften die gelden voor isolatiebedrijven. Ook ondersteunen we de betrokken isolatiebedrijven bij het verbeteren van de klachtenprocedure.
Om er zeker van te zijn dat het verwerken van de isolatie goed en veilig verloopt adviseert het Kennisplatform Gespoten PURschuim om een isolatiebedrijf te kiezen dat is gecertificeerd voor het aanbrengen van gespoten PURschuim. Deze bedrijven worden regelmatig gecontroleerd op de uitvoering van hun werkzaamheden door een onafhankelijke certificerende instelling.
Certificatie houdt in dat bedrijven de bevoegdheid (een procescertificaat) krijgen voor het isoleren met gespoten PURschuim van vloeren op de begane grond. Als bedrijf dien je hiervoor een aanvraag in bij een door de Raad voor Accreditatie (RvA) erkende certificatie-instelling zoals SKG-IKOB en Insula Certificatie. Zij certificeren aan de hand van beoordelingsrichtlijnen. Een college van deskundigen stelt deze regels op. In dit college zijn alle belanghebbende partijen vertegenwoordigd: producenten, afnemers, overheid en onafhankelijke deskundigen. De richtlijnen die SKG-IKOB en Insula Certificatie hanteren en de certificaten die zij afgeven, zijn gelijkwaardig.
Voordat een bedrijf gecertificeerd wordt voor het aanbrengen van gespoten PURschuim in kruipruimtes, voert de certificatie-instelling een toelatingsonderzoek uit. De certificatie-instelling beoordeelt onder andere of het spraysysteem waarmee je de gespoten PURschuim in de kruipruimtes aanbrengt voldoet aan de eisen die de beoordelingsrichtlijn omschrijft. De certificatie-instellingen beoordelen ook of het te certificeren bedrijf voldoet aan de verwerkingsrichtlijnen.
Om te controleren of de gecertificeerde bedrijven inderdaad volgens de regels werken bij het aanbrengen van gespoten PURschuim voeren certificatieorganisaties SKG-IKOB en Insula Certificatie steekproefsgewijs inspecties uit tijdens en na het aanbrengen van het schuim. Zo zorgen ze dat de kwaliteit in de branche op een hoog niveau blijft en dragen ze eraan bij dat er veilig wordt gewerkt.
Het Kennisplatform Gespoten PURschuim benadrukt het belang dat een gecertificeerd bedrijf het gespoten PURschuim in kruipruimtes aanbrengt. Een gecertificeerd bedrijf werkt volgens de richtlijnen zoals SKG-IKOB en Insula Certificatie die vaststellen. Ook wijzen gecertificeerde bedrijven bewoners op veiligheidsmaatregelen. Zo informeren ze bewoners dat ze tijdens de werkzaamheden hun woning dienen te verlaten en pas twee uur na de werkzaamheden terug kunnen keren. Ook word je als bewoner geadviseerd om je woning enkele dagen extra te ventileren.
Naast veiligheidsmaatregelen voor bewoners bestaan er ook bepalingen voor de verwerkers zelf. Neem bij vragen over certificatie contact op met het Kennisplatform Gespoten PURschuim of met een van de certificatieorganisaties.
Op de websites van SKG-IKOB en Insula Certificatie staan lijsten met daarop de door hen gecertificeerde bedrijven.
Goed isoleren gaat hand in hand met goed ventileren. Een goed geïsoleerde woning is een luchtdichte woning. Bij een goede luchtdichtheid komt er op natuurlijke wijze minder ongecontroleerde lucht binnen via naden en kieren. Daardoor werkt een ventilatiesysteem beter. Wel blijft het (juist in een goed geïsoleerde woning) heel belangrijk om steeds te ventileren. Door te douchen, koken en zelfs ademen zorgen we in een woning al snel voor 10 tot 15 liter vocht per dag. Ook produceren we veel fijnstof in huis, bijvoorbeeld door te bakken en te braden of door kaarsen aan te steken. Ook vervuilen we via schoonmaakmiddelen, luchtverfrissers of bijvoorbeeld haarlak onze frisse lucht binnen. Daardoor is binnenlucht eigenlijk altijd minder gezond dan buitenlucht en is het verstandig om continu te ventileren.
De combinatie van isoleren en ventileren zorgt voor een comfortabel en gezond binnenklimaat. Voor het goed ventileren van alle ruimtes in een woning gelden eenvoudige vuistregels:
- ventileer bij afwezigheid minimaal: mechanische ventilatie stand 1;
- ventileer gemiddeld als je thuis bent: mechanische ventilatie stand 2;
- ventileer maximaal als je kookt of doucht: mechanische ventilatie stand 3;
- voor goede ventilatie is zowel toe- als afvoer nodig.
Een geïsoleerde woning zorgt, met name bij het gebruik van luchtdicht en vochtdicht materiaal, voor meer wooncomfort en een lagere energierekening. Tegelijk vermindert isolatie de uitwisseling van verse lucht tussen binnen en buiten. Voldoende toevoer van verse (buiten)lucht en afvoer van “gebruikte” (ventilatie)lucht is heel belangrijk om de binnenlucht fris en gezond te houden.
Onvoldoende ventilatie van je woning kan leiden tot gezondheidsklachten aan je luchtwegen en op je huid. Als met name vochtige lucht niet weg kan, wordt het een bron voor de groei van mijten en schimmels. Mijten kunnen zorgen voor een negatief effect op je ademhaling en het veroorzaken van allergie en zelfs ziektes. De diertjes gedijen in een vochtige en slecht geventileerde omgeving.
Een niet goed geïsoleerde woning heeft meestal geen goede luchtdichtheid. Dit leidt vaak tot comfortproblemen (denk aan ongecontroleerde luchtstromen via naden en kieren). In dit geval is er wel automatisch sprake van (veel) luchtuitwisseling van verse lucht tussen binnen en buiten.
Een goed geïsoleerde woning met een goede luchtdichtheid maakt het noodzakelijk om bewust en actief te ventileren en zo de vervuilde binnenlucht te vervangen. Er bestaan diverse mogelijkheden om het huis te ventileren. Een goede ventilatie valt of staat bij luchttoevoer en luchtafvoer. Voor meer informatie over de systemen, oplossingen en adviezen verwijzen wij naar het Informatiepunt Ventilatie van Milieu Centraal.
Ja. Het brandgevaar in kruipruimtes is zeer laag en de toepassing wordt als brandveilig beschouwd. Gespoten PURschuim als isolatie van vloeren voldoet aan alle brandvoorschriften.
Klachten kun je het beste schriftelijk melden bij het bedrijf dat het gespoten PURschuim in de kruipruimte heeft aangebracht.
Je kunt je klacht ook in behandeling geven bij de onafhankelijke certificatieorganisaties SKG-IKOB en Insula Certificatie. Als het gespoten PURschuim in de kruipruimte is aangebracht door een bedrijf dat door deze organisaties is gecertificeerd, nemen ze de klacht kosteloos in behandeling. Als het gespoten PURschuim is aangebracht door een niet-gecertificeerd bedrijf, kan de certificatieorganisatie kosten in rekening brengen. Voor meer informatie over de eventuele kosten van het in behandeling nemen van de klacht kun je terecht bij SKG-IKOB en Insula Certificatie.
Bij het in behandeling nemen van de klacht informeert de certificatieorganisatie de klagende partij over de vervolgstappen. Bij gezondheidsklachten zal de klagende partij altijd worden doorverwezen naar de GGD.
Als verwerkers van gecertificeerde bedrijven op de juiste wijze en volgens de geldende regels en richtlijnen gespoten PURschuim in kruipruimtes aanbrengen, is het gebruik ervan veilig en levert dit geen gezondheidsklachten op. Dit bewijzen ook de onderzoeksresultaten van onderzoeksinstituut TNO (hier te downloaden), de uitkomsten van onderzoek door RPS en het uitgebrachte advies van de Gezondheidsraad.
In het Bouwbesluit geldt sinds 2020 het voorschrift dat je als bewoner tijdens en ten minste twee uur na afloop van de werkzaamheden je woning niet betreedt. Deze regel gold al voor gecertificeerde verwerkers. Uit de onderzoeken van TNO en RPS en het advies van de Gezondheidsraad kwam naar voren dat de risico’s bij het aanbrengen van gespoten PURschuim verwaarloosbaar zijn. Dan nog is het logisch om je huis te verlaten tijdens en tot twee uur na het aanbrengen van het materiaal. Door je woning tijdelijk te verlaten sluit je als bewoner ieder mogelijk contact met stoffen uit die incidenteel in de leefruimtes vrijkomen bij het aanbrengen van PURschuim. Het risico brengen we zo terug van verwaarloosbaar naar nul.
Hoewel gespoten PURschuim als vloerisolatie al meer dan dertig jaar zonder problemen wordt aangebracht in Nederland, merken we de afgelopen jaren dat er in de samenleving vragen ontstaan over vermeende gezondheidsrisico’s van gespoten PURschuim in kruipruimtes. Daarom nam de sector uit voorzorg diverse maatregelen om de risico’s die al verwaarloosbaar waren tot nul terug te brengen.
Bij het aanbrengen van gespoten PURschuim komen stoffen vrij. De onafhankelijke certificatieorganisaties SKG-IKOB en Insula Certificatie hebben veiligheidsmaatregelen opgesteld om het contact van bewoners met deze stoffen te vermijden. Beide organisaties beschrijven de maatregelen waar je je als gecertificeerd bedrijf aan moet houden.
In afwachting van de resultaten uit de onderzoeken van TNO en RPS werden de uitvoeringsrichtlijnen indertijd kritisch tegen het licht gehouden. Er werden uit voorzorg extra maatregelen genomen. Een voorbeeld daarvan is het advies aan bewoners om het huis te verlaten tijdens en tot twee uur na het aanbrengen van gespoten PURschuim in kruipruimtes.
De conclusies van de onderzoeken die TNO en RPS uitvoerden laten geen mogelijk verband zien tussen het aanbrengen van gespoten PURvloerisolatie en eventuele gezondheidsklachten. Datzelfde geldt voor het advies van de Gezondheidsraad. Hoewel de getroffen extra maatregelen daarmee waarschijnlijk overbodig zijn, hebben we ze toch in stand gehouden. Zo vermijden we ieder mogelijk verband tussen gezondheidsklachten van bewoners en vrijgekomen stoffen bij het aanbrengen van gespoten PURschuim in kruipruimtes.
Op initiatief van het Kennisplatform Gespoten PURschuim maken bedrijven die werken met gespoten PURschuim in kruipruimtes vanaf 1 juli 2018 foto’s van werkzaamheden tijdens en na afloop van het verwerkingsproces. Deze foto’s gelden vooral voor onderdelen van het proces die verband houden met het veilig aanbrengen van het materiaal. Het doel is om iedere twijfel weg te nemen of deze handelingen zijn uitgevoerd.
Er is in het verleden weleens aandacht in de media besteed aan zogenaamde gezondheidsrisico’s van gespoten PURschuim in kruipruimtes. Wij vinden het erg vervelend dat bewoners deze klachten ervaren. Maar op basis van uitkomsten van onafhankelijke onderzoeken – zoals van het onderzoeksinstituut TNO (hier te downloaden), onderzoek door RPS en het uitgebrachte advies van de Gezondheidsraad – lijkt het zeer onwaarschijnlijk dat gespoten PURschuim in kruipruimtes deze gezondheidsklachten veroorzaken. Er is ook geen causaal verband aangetoond tussen de gezondheidsklachten van de bewoners en de in de kruipruimte aangebrachte PURisolatie. De GGD onderzocht meer dan veertig gevallen en wist geen link te leggen met gezondheidsklachten. Onvoldoende ventilatie, vocht en/of schimmelvorming in de woning bleken in veel gevallen de oorzaak van gemelde gezondheidsklachten. Lees hier meer over op de website van Milieu Centraal, plus hun advies over het isoleren met gespoten PURschuim. Daarnaast is in samenwerking met meerdere partijen uit de isolatiesector het initiatief wij-isoleren.nl opgezet. Onder andere om consumenten te wijzen op het belang van ventilatie na isolatie.
Naar aanleiding van de aandacht in de media voor vermeende gezondheidsrisico’s van gespoten PURschuim in kruipruimtes stelde een groep medisch deskundigen een protocol op waarin staat hoe om te gaan met klachten die mogelijk hiermee in verband staan. Dit is een eenduidige methode voor het vaststellen van gezondheidsklachten tijdens en na het aanbrengen van gespoten PURschuim.
Rond de publicatie van het protocol schreef Medisch Contact een artikel waarin professor Thomas Rustemeyer, hoofd van de unit Dermatoallergologie en Arbeidsdermatologie in het VUmc en leider van de projectgroep die het protocol opstelde, aan het woord komt. Dat artikel is hier te lezen. Strekking: meld klachten vooral schriftelijk bij het bedrijf dat het gespoten PURschuim in de kruipruimte aanbracht.
Meld je als bewoner bij de GGD als je denkt dat je gezondheidsklachten ontstonden door gespoten PURschuim in je kruipruimte. Neem voor meer informatie en persoonlijk advies contact op met je lokale GGD. Het Kennisplatform Gespoten PURschuim raadt af om contact op te nemen met een commercieel bureau.
Na de aandacht in de media voor vermeende gezondheidsrisico’s bij gespoten PURschuim in kruipruimtes stelde een groep medisch deskundigen een protocol op waarin staat hoe om te gaan met klachten. Dit is een eenduidige methode voor het vaststellen van gezondheidsklachten tijdens en na het aanbrengen van gespoten PURschuim.
Rond de publicatie van het protocol schreef Medisch Contact een artikel waarin professor Thomas Rustemeyer, hoofd van de unit Dermatoallergologie en arbeidsdermatologie in het VUmc en leider van de projectgroep die het protocol opstelde, aan het woord komt. Dat artikel is hier te lezen.
Naast een hogere energierekening kan vocht binnen een slecht geïsoleerde woning leiden tot schimmelgroei en een ongezond binnenklimaat. Koudespots, luchtlekken en/of scheuren in de gebouwstructuur vormen vaak een voedingsbron voor schimmel en meeldauw. Behalve dat schimmel en meeldauw de constructie van het pand kunnen aantasten vormen ze ook een bedreiging voor de gezondheid van de bewoners. Bij een hoge grondwaterstand kan de kruipruimte vochtig zijn. Dit vocht kan doordringen tot de woning. Het afdichten van de openingen en isoleren van de constructie voorkomt deze vochtproblemen.
Goede isolatie levert dus veel op en voorkomt problemen. Zo heeft gespoten PURschuim niet alleen een hele hoge isolatiewaarde, maar absorbeert het ook bijna geen water. Laboratoriumtesten wijzen uit dat de wateropname minder is dan 2 procent. Wanneer je gespoten PURschuim goed installeert en veilig verwerkt volgens de richtlijnen, zorgt het materiaal voor een lucht- en waterdichte woning.
We brengen maar liefst 90 procent van ons leven door in gebouwen. Het is dan ook belangrijk om de kwaliteit van het klimaat binnen het verblijf gezond en comfortabel te maken. Denk aan comfort in de zin van warmte en geen tocht en gezond in de zin van de juiste luchtvochtigheid. Maar ook goede luchtkwaliteit door passende luchtverversing en geen stoffen in de binnenlucht die de gezondheid aantasten.
De hoge isolatiewaarde van gespoten PURschuim zorgt voor energiebesparing en meer comfort en draagt bij aan het verminderen van luchtlekken en het reguleren van de relatieve luchtvochtigheid.
Gespoten PURschuim, dat vaak gebruikt wordt voor het dichten van kieren of isolatie, kleeft aan het puin. Dat maakt het moeilijk om het PURschuim te scheiden van het puin en lastig te recyclen. Ook merken we vaak dat het product is vervuild door andere producten tijdens de gebruiksfase (denk aan bitumen, lijmen en roest).
Er zijn meerdere technieken om PURschuim apart te scheiden van bouwpuin. Enkele voorbeelden:
- het bouwpuin verpulveren in kleine stukjes via hoge waterdruk;
- het bouwpuin vermalen zodat je PUR als lichtgewicht materiaal met een luchtmes (Airblade) scheidt van het puin.
Recycling (hergebruik) van gespoten PURschuim blijkt in de praktijk economisch nog niet altijd interessant te zijn. Het aanbod is laag (het materiaal gaat de hele levensduur van het gebouw mee) en nieuw materiaal is relatief goedkoop. Als in de toekomst het aanbod groter wordt en/of prijzen veranderen, valt de economische afweging misschien anders uit.
De bekendste manier op dit moment is het verbranden van gespoten PURschuim samen met het puin om zo energie op te wekken. Op deze manier ontstaat er een energie-inhoud die gelijk is aan de waarde van de oorspronkelijke grondstoffen. En omdat PURschuim zo lang meegaat in een gebouw, bespaart het ook veel energie.
De milieuvriendelijkheid van gespoten PURschuim is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de productieprocessen, de gebruikte grondstoffen, de uiteindelijke toepassing ervan en het effect op de energievraag van het gebouw. Hier zijn enkele overwegingen:
- Grondstoffen: De productie van polyurethaanschuim (PUR) vereist petrochemische grondstoffen, die niet hernieuwbaar zijn en een impact hebben op het milieu bij winning en verwerking. Een deel van de grondstoffen is biobased en dit aandeel wordt steeds groter. Ook worden er steeds vaker deels gerecyclede grondstoffen gebruikt, waardoor PUR steeds minder afhankelijk wordt van fossiele grondstoffen.
- Productieproces: Het productieproces van PURschuim kan energie-intensief zijn maar is ten opzichte van veel alternatieven niet heel milieubelastend. Er zijn zeker nog verbeteringen mogelijk en de industrie investeert daar fors in, bijvoorbeeld door steeds meer gebruik te maken van duurzame energiebronnen
- Isolatiewaarde: Gespoten PURschuim staat bekend om zijn excellente thermische isolatie-eigenschappen, wat bijdraagt aan energiebesparing en vermindering van de CO₂-uitstoot.
- Levensduur en onderhoud: Goed aangebracht gespoten PURschuim gaat erg lang mee zonder kwaliteitsverlies (langer dan het gebouw waar het in is verwerkt) en vereist geen onderhoud, wat op lange termijn gunstig is voor het milieu door het verminderen van de noodzaak van frequente vervanging of reparatie.
- Recyclebaarheid: Gespoten PURschuim is in de basis te recyclen, maar het wordt in de praktijk nog niet op grote schaal gedaan. De technieken om het materiaal te separeren zijn nog relatief duur en er is weinig materiaal beschikbaar. Er wordt veel geïnnoveerd door fabrikanten; zo bestaat er bijvoorbeeld al makkelijk losmaakbaar PURschuim. Er zijn diverse bedrijven die PURschuim als grondstof gebruiken om er andere producten van te maken, en op laboratoriumschaal zijn fabrikanten er al in geslaagd om PURschuim terug te brengen naar de oorspronkelijke grondstoffen, zodat er opnieuw PURschuim van gemaakt kan worden.
Gespoten PURschuim is een milieuverantwoorde keuze als het op verantwoorde wijze wordt geproduceerd, correct wordt aangebracht en efficiënt wordt gebruikt om langdurig energieverbruik te verminderen. Het is belangrijk om de impact op het milieu integraal af te wegen waarbij zowel de milieu-impact van het materiaal als de (positieve) milieu-impact van de gerealiseerde energiebesparing wordt meegewogen.
Gespoten PURschuim is vanwege zijn samenstelling en structuur minder makkelijk te recyclen in vergelijking met andere materialen, zoals papier, glas of metaal. Er zijn technieken beschikbaar om het materiaal te separeren, maar die zijn relatief kostbaar en het aanbod is gering. Er zijn echter nu al recyclemogelijkheden en die mogelijkheden worden steeds groter en haalbaarder door innovatie bij fabrikanten.
Er zijn diverse manieren waarop gespoten PURschuim kan worden gerecycled:
- Mechanische recycling: Bij mechanische recycling wordt gespoten PURschuim vermalen tot kleine deeltjes of vlokken, die vervolgens kunnen worden gebruikt als vulstof in andere materialen of producten, zoals isolatiepanelen of bouwmaterialen.
- Chemische recycling: Chemische recycling omvat processen waarbij gespoten PURschuim wordt afgebroken tot zijn chemische bouwstenen, zoals polyolen en isocyanaten. Deze bouwstenen kunnen vervolgens worden gebruikt als grondstoffen voor de productie van nieuwe materialen, waaronder PURschuim zelf.
- Thermische recycling: Bij thermische recycling wordt gespoten PURschuim verbrand in speciale installaties die de vrijgekomen energie benutten voor bijvoorbeeld het opwekken van warmte of elektriciteit. Deze methode wordt vaak gebruikt als laatste optie voor afvalverwerking, maar het kan een efficiënte manier zijn om de energie-inhoud van het materiaal te benutten.