Wat is gespoten PURschuim?
Gespoten PURschuim is wereldwijd een veelgebruikt en veelzijdig isolatiemateriaal en wordt in Nederland dagelijks ingezet voor diverse doeleinden. Zo helpt isolatie met polyurethaanschuim (PURschuim) huizen warm te houden in de winter en koel in de zomer. Omdat het direct wordt gespoten in gaten, scheuren en op andere oppervlakken die bijdragen aan warmteverlies, isoleert het en verhoogt het de luchtdichtheid. Het is een van de meest efficiënte en gemakkelijkste manieren om een woning warm, comfortabel en klimaatbestendig te maken, zowel bij renovatie als bij nieuwbouw. PURschuim wordt al 30 jaar toegepast in honderdduizenden kruipruimtes in Nederland en onderzoekt wijst uit dat het bij correcte en deskundige toepassing geen (gezondheids)risico’s oplevert voor mens, dier of milieu.
Polyurethaanisolatie ontstaat door de chemische reactie van twee componenten, PMDI en polyol. Binnen enkele minuten nadat deze stoffen zijn samengevoegd is het eindproduct (polyurethaanschuim) een feit. Met gespoten PURschuim is het mogelijk om ruimtes naadloos te isoleren. Daarnaast is gespoten PURschuim uitermate vochtbestendig en daardoor een van de meest efficiënte en gemakkelijkste materialen om warmtetransport door vloeren in woningen en gebouwen te beperken en deze daardoor energiezuiniger te maken.
Meer informatie over gespoten PURschuim en isolatie vindt u op de website van de NVPU.
Het belang van goed isoleren
We besteden maar liefst 90% van ons leven in gebouwen. Comfort en een gezond binnenklimaat zijn dan ook van het grootste belang om dit verblijf aangenaam te maken. Comfort in de zin van warmte, de juiste luchtvochtigheid, passende luchtverversing, geen tocht en een binnenklimaat dat geen stoffen bevat die de gezondheid kunnen aantasten.
Omdat gespoten PURschuimisolatie de luchtinfiltratie minimaliseert, helpt het waterdamptransport in en uit de woning te voorkomen. Minder waterdamptransport verlaagt op zijn beurt de belasting op verwarmings- en koelsystemen. Door evenwichtig te isoleren kan worden voorkomen dat er vochtcondensatie optreedt.
De gevolgen van slechte isolatie
In een slecht geïsoleerde woning kan vocht leiden tot schimmelgroei. Koudespots, scheuren in de gebouwstructuur en condens op de ramen kunnen de luchtvochtigheid hoog houden en een voedingsbron vormen voor schimmel en meeldauw. Naast aantasting van hout vormt dit tevens een bedreiging voor de gezondheid van de bewoners. Bij een hoge grondwaterstand kan de kruipruimte vochtig zijn. Dit vocht kan vervolgens doordringen tot de woning. Het afdichten van de openingen kan helpen bij het beheersen van dit vocht, en kan vochtproblemen voorkomen.
Vocht in een woning tast de kwaliteit van de structuur aan. Naast houtrot en schimmel kunnen ook uitspoeling en bevriezing leiden tot schade. Goede isolatie voorkomt veel van dit soort problemen. Gespoten PURschuim absorbeert bijna geen water: laboratoriumtesten wijzen uit dat de wateropname over het algemeen minder is dan 2%. Wanneer gespoten PURschuim goed geïnstalleerd is en veilig verwerkt volgens de richtlijnen, zorgt het materiaal ervoor dat de woning lucht- en waterdicht is.
Het belang van goede ventilatie
Goed isoleren gaat hand in hand met goed ventileren. Een goed geïsoleerde woning is een luchtdichte woning: door een goede luchtdichtheid komt er minder lucht binnen door naden en kieren, waardoor een ventilatiesysteem beter werkt. Juist in een goed geïsoleerde woning is het belangrijk om continu te ventileren. Door dagelijkse activiteiten als douchen, koken en zelfs ademen produceren we algauw 10 tot 15 liter vocht per dag. Bovendien produceren we ook veel fijnstof in huis, bijvoorbeeld door te bakken en te braden of door kaarsen aan te steken. Ook schoonmaakmiddelen, luchtverfrissers, haarlakken et cetera vervuilen onze binnenlucht. Daardoor is de binnenlucht eigenlijk altijd minder gezond dan de buitenlucht en moeten we dus altijd ventileren.
De combinatie van isoleren en ventileren zorgt dus voor een comfortabel en gezond binnenklimaat. Goed ventileren betekent dat alle ruimtes van de woning altijd geventileerd worden. Er gelden eenvoudige vuistregels:
- ventileer bij afwezigheid minimaal;
- ventileer gemiddeld als je thuis bent;
- ventileer maximaal als je kookt of doucht;
- voor goede ventilatie is zowel toe- als afvoer nodig.
Afvalverwerking
Gespoten PURschuim, dat gebruikt wordt voor kierdichting of isolatie, kleeft aan het puin. Hierdoor is het PURschuim moeilijk te scheiden van het puin en is het lastig te recyclen. Daarnaast is het aannemelijk dat het product is vervuild door andere producten tijdens de gebruiksfase (denk aan bitumen, lijmen en roest).
Er zijn verschillende technieken om PURschuim vanuit bouwpuin als fractie verder te separeren. Enkele voorbeelden:
- het kan worden verpulverd in kleine stukjes door middel van hogewaterdruk;
- het kan worden vermalen, waarna PUR als lichtgewicht materiaal met een luchtmes (Airblade) gescheiden kan worden.
Recycling van gespoten PURschuim blijkt in de praktijk economisch nog niet altijd interessant. Het aanbod is gering (het materiaal gaat de hele levensduur van het gebouw mee) en nieuw materiaal is relatief goedkoop. Zodra in de toekomst het aanbod groter wordt en/of prijzen veranderen, kan de economische afweging anders gaan uitvallen.
De meest gangbare praktijk op dit moment is daarom dat gespoten PURschuim samen met het puin wordt verbrand ten behoeve van energieopwekking. Hier heeft het overigens een energie-inhoud die gelijk is aan de waarde van de oorspronkelijke grondstoffen, terwijl het gedurende de levensduur van het gebouw veel energie heeft bespaard.
De voordelen van gespoten PURSchuim
Voordeel energiezuinige gebouwen
Thermische-isolatieproducten spelen een belangrijke rol bij het verminderen van de energievraag van nieuwe en bestaande gebouwen. Meer dan 40% van alle energie in de Europese Unie wordt gebruikt in gebouwen. Daarnaast zijn gebouwen verantwoordelijk voor 36% van de CO₂ uitstoot in de EU. De bouw of renovatie van zeer energiezuinige gebouwen heeft de potentie om dit energiegebruik, en daarmee ook de uitstoot van broeikasgassen zoals CO₂, drastisch te verminderen. Voor een bestaande woning is het veelal mogelijk om minimaal twee stappen te maken op de energieladder (energielabel G oplopend tot A++). Hierdoor dalen de vaste energiekosten: de investering is veelal in 3 tot 5 jaar terugverdiend.
Uit onderzoek blijkt dat isoleren met gespoten PURschuim ruim 100 keer meer energie bespaart dan het heeft gekost om het materiaal te maken.
Brandveiliger
Gebouwen geïsoleerd met gespoten PURschuim vertonen een uitstekend brandgedrag. Dat heeft te maken met het zogeheten thermohardende karakter (het materiaal blijft ook bij verhitting hard) en de hoge thermische stabiliteit.
Andere voordelen gespoten PURschuim
Gespoten PURschuim wordt in Nederland veel gebruikt om vloeren te isoleren. Dit biedt een belangrijke bijdrage aan de totale energiebesparing van de woning. Indien er een kruipruimte aanwezig is, kan de vloer met gespoten PURschuim worden (na)geïsoleerd. Dit is ook mogelijk wanneer het een natte kruipruimte betreft. In dit geval beschermt het gespoten PURschuim tevens tegen optrekkend vocht. Naast het isoleren van vloeren wordt gespoten PURschuim in spuitbussen vaak gebruikt voor kierdichting om tocht te voorkomen bij ramen, deuren, vloeren en zolders om een comfortabel binnenklimaat te creëren. Omdat gespoten PURschuim ter plekke wordt aangebracht, past het volledig bij de afmetingen van de woning. De uitvoering kan in een relatief korte tijd: het isoleren van een complete vloer is veelal een kwestie van uren.
Informatie over certificering
Gespoten PURschuim wordt aangebracht door professionals die adequaat zijn opgeleid in het aanbrengen van het zogeheten tweecomponenten-PURschuim. Sinds 1993 worden bedrijven gecertificeerd voor het na-isoleren met PURschuim onder beganegrondvloeren. Dit gebeurt door de onafhankelijke certificatie-instellingen SKG-IKOB (voorheen IKOB-BKB) en Insula Certificatie. Inspecties vormen de kern van de certificering. De certificatie-instellingen voeren hiervoor steekproefsgewijs onafhankelijke controles uit, waarbij woningen worden geïnspecteerd waar gespoten PURschuim is of wordt aangebracht.
Op die manier blijft de kwaliteit in de branche op een hoog niveau en wordt veilig werken bevorderd. Het is dan ook van belang met een gecertificeerd bedrijf te werken.
SKG-IKOB en Insula Certificatie certificeren aan de hand van vastgestelde veiligheids- en kwaliteitsvereisten, die vastliggen in zogeheten beoordelingsrichtlijnen. Op de websites van SKG-IKOB en Insula Certificatie staan lijsten van gecertificeerde bedrijven.
De door SKG-IKOB en Insula Certificatie gecertificeerde bedrijven moeten bij de uitvoering ook voldoen aan de richtlijnen, waarin onder andere wordt aangegeven dat:
- bedrijven uitsluitend producten mogen verwerken die aantoonbaar voldoen aan de eisen uit de BRL;
- de verwerkers een adequate opleiding moeten hebben gevolgd voor het aanbrengen van gespoten PURschuim;
- er gewerkt moet worden volgens vastgestelde veiligheidseisen voor bewoner en verwerker. Zo moet de kruipkelder bijvoorbeeld voorzien zijn van voldoende natuurlijke ventilatie en moet de medewerker zich beschermen tegen blootstelling aan de stoffen die bij het aanbrengen van PURschuim vrijkomen;
- de machine die de twee componenten waaruit PURschuim bestaat mengt, bij een verkeerde mix van deze twee componenten stilvalt, waardoor de verwerker geen PURschuim meer kan spuiten.
De Raad voor Accreditatie (RvA) ziet erop toe dat SKG-IKOB en Insula Certificatie hun taken op de juiste manier uitvoeren.